Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to choroba cechująca się utrwalonym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe. Zazwyczaj ma postępujący przebieg i wynika z nadmiernej reakcji zapalnej w oskrzelach i płucach. Przyczyną tego jest natomiast ekspozycja na szkodliwe gazy czy pyły, najczęściej dym tytoniowy. Można przypuszczać, że POChP dotyczy nawet do 10% populacji dorosłych.

POChP

Przewlekła obturacyjna choroba płuc – przyczyny

To choroba, którą najczęściej podejrzewa się u osób powyżej 40. roku życia palących papierosy. Zwłaszcza, jeśli jednocześnie narażone są na działanie pozostałych czynników ryzyka, choćby zamieszkują wysokorozwinięte miasta. Główną przyczyną wciąż pozostaje jednak palenie papierosów, a także palenie cygaretek i fajek. Narażone są też osoby biernie wdychające dym tytoniowy. W powstawaniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc znaczenie ma miejsce zamieszkiwania oraz miejsce pracy. Chodzi tutaj o poziom zanieczyszczenia powietrza, a więc ryzyko wdychania szkodliwych pyłów i gazów.

Na końcu wymienia się predyspozycje genetyczne, ponieważ niektóre osoby są bardziej narażone na wystąpienie chorób płuc. Zwłaszcza osoby z innymi, przewlekłymi chorobami (wrodzonymi, genetycznymi) oraz anomaliami anatomicznymi dotyczącymi budowy układu oddechowego.

Choroba rozwija się wskutek drażnienia tkanki płucnej przez czynniki zewnętrzne, a więc cząsteczki szkodliwych gazów. Organizm rozpoczyna działania obronne, ratując się wzmożoną produkcją śluzu i miejscowym stanem zapalnym. Wraz z upływem czasu dochodzi do przerostu gruczołów śluzowych. Dodatkowo obserwuje się rozpad komórek zapalnych, co skutkuje uszkodzeniem włókien sprężystych tkanki płucnej.

Objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

Najbardziej charakterystycznymi objawami POChP są duszność oraz obniżenie tolerancji wysiłku. Duszność ma przebieg postępujący, nasila się podczas wysiłku fizycznego, a ustępuje po spoczynku. W pewnym momencie choroby pojawia się przewlekły kaszel, zwykle przerywany, a także nawracający i świszczący oddech. Kolejnym objawem jest odkrztuszanie plwociny. Do mniej specyficznych objawów (które mogą wskazywać na większość chorób płucnych i nie tylko) zaliczamy:

  • ucisk w klatce piersiowej;
  • krótki oddech, trudność w nabieraniu głębokich wdechów;
  • zwiększoną męczliwość.

Podstawą rozpoznania POChP jest stwierdzenie nieodwracalnej obturacji oskrzeli za pomocą badania spirometrycznego po podaniu krótkodziałającego środka rozkurczowego. Konieczne jest również wykonanie spirometrii. Potwierdzenie rozpoznania za pomocą spirometrii stanowi współcześnie podstawę refundacji leków. Wiele niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej posiada spirometry, zatem rozpoznanie może być ustalone na miejscu.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc – leczenie

Leczenie jest wieloetapowe i obejmuje liczne sfery życia chorego. Przede wszystkim należy całkowicie zrezygnować z palenia papierosów, a jeśli występują trudności z zerwaniem z nałogiem, zaleca się uczestnictwo w programie terapii uzależnień. To podstawa, bez której dalsze leczenie nie będzie miało sensu. W zależności od wieku pacjenta i objawów stosuje się odpowiednio dobraną farmakoterapię. Zwykle są to leki przeciwcholinergiczne, pobudzające receptory beta(2)-adrenergiczne, przeciwzapalne oraz ułatwiające wykrztuszanie.

Leczenie powinno obejmować również fizjoterapię (zwłaszcza oddechową), poradę psychologiczną oraz dietetykę. Porada psychologiczna oraz nauka metod relaksacji jest istotna szczególnie w przypadku chorych, u których dochodzi do paniki oddechowej. Przewlekła niewydolność oddychania, która jest następstwem progresji POChP, wymaga leczenia tlenem. Udowodniono, że długotrwałe (ponad 15 godzin dziennie) stosowanie tlenu, choćby z koncentratora, poprawia wydolność chorych i rokowanie, zmniejsza ryzyko ciężkich zaostrzeń, w rezultacie poprawiając jakość życia chorych.

Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Pierzchała W., Barczyk A., Górecka D., Śliwiński P., Zieliński J., Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, Pneumonologia i Alergologia Polska, 5/2010.
  2. Jassem E., Chory na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc w opiece lekarza rodzinnego, Pneumonologia i Alergologia Polska, 2/2014.
  3. Sawick A., Marcinowska-Suchowierska E., Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym, Postępy Nauk Medycznych, 5/2011.