Przewlekłe zapalenie jelit to grono schorzeń, których wspólnym mianownikiem jest długotrwale utrzymujący się stan zapalny w obrębie jelita cienkiego i/lub jelita grubego, czemu nierzadko towarzyszą okresy remisji i zaostrzeń. Charakterystycznym objawem są biegunki oraz ból brzucha. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz gastroenterolog.

Przewlekłe zapalenie jelit

Przewlekłe zapalenie jelit – przyczyny

Najczęściej bezpośrednią przyczyną przewlekłego zapalenia jelit są infekcje bakteryjne (np. spowodowane jadem kiełbasianym czy Salmonellą), rzadziej wirusowe, pasożytnicze czy grzybicze. Współcześnie na każdym kroku spotkać można warzywa i owoce zawierające pewne ilości pestycydów – także ich częste spożywanie może doprowadzić do zatrucia chemikaliami i w konsekwencji do rozwoju przewlekłego zapalenia jelit. Wśród możliwych przyczyn znajdują się również metale ciężkie, niektóre leki i używki.

Szczególnie narażone są osoby z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza dotyczącymi układu pokarmowego. Są to głównie: zespół jelita drażliwego, zespół jelita nieszczelnego, choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Poważnym czynnikiem ryzyka jest nieodpowiednia dieta i błędny, niezdrowy styl życia, jak również znaczne spadki odporności, np. związane z zaburzeniem mikroflory jelitowej, chemioterapią, długotrwałą antybiotykoterapią lub AIDS.

Przewlekłe zapalenie jelit – objawy

Główną manifestacją przewlekłego zapalenia jelit, zwykle bez względu na jego podstawową przyczynę, są biegunki. Wraz z nimi pojawiają się dolegliwości bólowe brzucha, które w zależności od zajętego odcinka jelit mogą być miejscowe lub bardziej rozlane. Objawami towarzyszącymi są ponadto zazwyczaj:

  • nudności;
  • wymioty;
  • utrata apetytu;
  • stan podgorączkowy;
  • stopniowy i postępujący spadek masy ciała bez konkretnej przyczyny;
  • problemy z wypróżnianiem się, nieregularny rytm wypróżnień;
  • osłabienie i przewlekłe zmęczenie.

Powyższe objawy są jednak uzależnione od przyczyny przewlekłego zapalenia jelit.

Przewlekłe zapalenie jelit – diagnostyka

Aby móc rozpocząć skuteczne leczenie zapalenia jelit o charakterze przewlekłym w pierwszej kolejności należy zdiagnozować jego przyczynę. W tym celu wykonuje się badania krwi, badania moczu oraz gastroskopię i kolonoskopię. Wyniki tych badań dają stosunkowo jasny obraz stanu zdrowia pacjenta. Podczas badań endoskopowych pobiera się wycinek błony śluzowej jelit i żołądka, między innymi po to, aby określić złośliwość zaobserwowanych zmian czy stwierdzić obecność patogennych bakterii. Lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu USG jamy brzusznej. Jeśli istnieje podejrzenie nieszczelności jelit należy zbadać poziom zonuliny w organizmie, zaś gdy podejrzewa się alergie pokarmowe, podstawą są testy alergiczne.

Leczenie

Leczenie przewlekłego zapalenia jelit zależy od jego przyczyny. W przypadku zakażeń bakteryjnych podejmuje się antybiotykoterapię, jest to jednak kwestia kontrowersyjna. Antybiotyki niszczą bowiem patogenne bakterie, jednak wraz ze sporą częścią pozytywnej mikroflory jelit, ponieważ nie posiadają zdolności działania wybiórczego. Efektem będzie wyleczenie infekcji, ale i znaczny spadek zdrowia jelit, co z kolei może przełożyć się na złe samopoczucie, problemy trawienne i spadek odporności. Z tego względu zaleca się bardzo dobre probiotyki, które należy stosować przed, w trakcie i po antybiotykoterapii. Probiotyki należy włączyć do codziennej diety bez względu na pozostałe metody lecznicze czy przyczyny dolegliwości. Ich działanie zawsze będzie korzystne.

Zobacz również: Probiotyk przy antybiotyku.

Dodatkowo w przypadku przewlekłego zapalenia jelit ważna jest zdrowa, lekkostrawna dieta, która nie obciąży nadmiernie układu pokarmowego. Jeśli pacjent wykazuje alergie pokarmowe, należy usunąć z niej wszelkie alergeny. Wysokie nawodnienie organizmu uchroni przed odwodnieniem się, szczególnie przy biegunkach i wymiotach. Jednocześnie należy zadbać o stałe uzupełnianie elektrolitów, czego można dokonać np. pijąc wodę z dodatkiem kilku ziaren soli kłodawskiej.

Mając na uwadze fakt, że wszelkie dolegliwości jelitowe nasilają się przy braku snu oraz nadmiernym stresie, należy odpowiednio się wysypiać oraz unikać wszelkich źródeł sytuacji stresowych. Każdego dnia warto znaleźć chwilę na odpoczynek, medytację i głębokie oddychanie. Bezwzględnie należy przy tym przestrzegać zaleceń lekarza prowadzącego.

Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Lukyanovsky A., Samodzielnie wylecz nieswoiste zapalenia jelit, Wydawnictwo Vital, Białystok 2021.
  2. Kamińska B., Landowski P., Rola wybranych czynników środowiskowych w etiopatogenezie nieswoistych zapaleń jelit, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2009.
  3. Zawadzka P., Nieswoiste zapalenia jelit – wczoraj i dziś, Nowiny Lekarskie, 5/2006.
  4. Bartnik W., Zakażenia i nieswoiste zapalenia jelit, Gastroenterologia Kliniczna, 2/2013.