Jelito grube jest ostatnim odcinkiem przewodu pokarmowego. Rozciąga się od ostatniej części jelita cienkiego do odbytu. Treść pokarmowa po przejściu przez jelito grube podlega defekacji.
Jelito grube – budowa
Odróżnienie poszczególnych części jelita grubego nie opiera się na różnicach systematycznych, lecz głównie na ich różnej topografii oraz różnym ustosunkowaniu się ich krezki. W rezultacie jelito grube dzieli się na:
- jelito ślepe wraz z wyrostkiem robaczkowym;
- okrężnicę;
- odbytnicę wraz z kanałem odbytowym.
Z kolei okrężnica składa się z 4 części:
- wstępującej;
- poprzecznej;
- zstępującej;
- esowatej.
Na wysokości granicy II i III kręgu krzyżowego okrężnica esowata przechodzi w odbytnicę. Odbbytnica zaś nie ma typowych właściwości okrężnicy – nie tworzy wypukleń ani fałdów półksiężycowatych, jej warstwa podłużna błony mięśniowej nie wytwarza taśm. Także przyczepki tłuszczowe nie występują.
Średnica jelita grubego jest większa od średnicy jelita cienkiego. Długość okrężnicy wynosi około 100 cm. Mięśnie gładkie zewnętrznej błony mięśniowej tworzą 3 podłużne pasma zwane taśmami. Taśmy te są krótsze od reszty jelita, czego skutkiem są wypuklenia ściany jelita między taśmami. Błona śluzowa jelita grubego nie zawiera kosmków. Z kolei gruczoły błony śluzowej przybierają kształt wydzielających śluz zagłębień w błonie śluzowej. Występują tu również pojedyncze grudki chłonne, szczególnie w kątnicy i wyrostku robaczkowym.
Funkcje jelita grubego
Główną funkcją jelita grubego jest wchłanianie wody, jonów sodu oraz innych składników mineralnych. Po wchłonięciu 90% płynu z 1000-2000 ml izotonicznej treści pokarmowej, która przechodzi każdego dnia z jelita cienkiego, pozostaje 200-250 ml półstałego kału.
Motoryka jelita grubego
Zawartość jelita cienkiego przechodzi do jelita grubego przez zastawkę krętniczo-kątniczą, która wystaje do światła kątnicy. Wzrost ciśnienia w jelicie krętym otwiera zastawkę, podczas gdy wzrost ciśnienia w kątnicy po przejściu treści pokarmowej podowuje jej zamknięcie. Jest to mechanizm zabezpieczający przed zarzucaniem treści pokarmowej z okrężnicy do jelita krętego. Zastawka zazwyczaj pozostaje zamknięta. Za każdym razem, gdy do zastawki dochodzi fala perystaltyczna, otwiera się ona na krótko, co umożliwia przejście części treści pokarmowej do jelita grubego.
Gdy treść pokarmowa opuszcza żołądek, kątnica wiotczeje. W efekcie powoduje to zwiększenie przepływu treści pokarmowej przez zastawkę krętniczo-kątniczą. Przypuszczalnie jest to odruch zachodzący za pośrednictwem nerwu błędnego, chociaż istnieją wątpliwości, czy drażnienie nerwu błędnego ma wpływ na tę zastawkę. Natomiast drażnienie nerwów współczulnych nasila skurcz zastawki.
Motoryka jelita grubego składa się głównie ze skurczów odcinkowych oraz fal perystaltycznych. Skurcze odcinkowe powodują mieszanie treści pokarmowej, co ułatwia jej kontakt z błoną śluzową i wchłanianie składników odżywczych. Z kolei fale persytaltyczne przesuwają zawartość jelita w kierunku odbytnicy. Warto wspomnieć jednak także o skurczach masowych, które polegają na równoczesnym skurczu mięśni gładkich na dużym odcinku jelita. Skurcze te przesuwają zawartość z jednej części jelita do drugiej.
Od czego zależy motoryka jelita grubego?
Motoryka jelita grubego zależy od podstawowego rytmu elektrycznego. W przeciwieństwie do jelita cienkiego częstotliwość rytmu elektrycznego zwiększa się wzdłuż jelita grubego od 2 na minutę w okolicy zastawki krętniczo-kątniczej do 6 na minutę w okrężnicy esowatej.
Jelito grube – wchłanianie
Zdolność absorpcyjna jelita grubego jest bardzo duża. Jony sodowe są transportowane aktywnie z jelita grubego, a woda podąża za nimi zgodnie z powstałym gradientem osmotycznym. W warunkach prawidłowych jony K+ i HCO3- są wydzielane do światła jelita.
Duża zdolność absorpcyjna jelita grubego powoduje, że wiele leków można podawać doodbytniczo – zwłaszcza w przypadku dzieci. Także wiele preparatów, takich jak środki znieczulające, nasenne, uspokajające czy steroidy, szybko wchłania się po podaniu doodbytniczym. Wchłania się również pewna część wody podczas wlewu doodbytniczego. Jeśli objętość wody użyta do wlewu jest duża, szybkość wchłaniania może być na tyle intensywna, że doprowadza do zatrucia wodnego.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
|
Koenzym Q10 w kapsułkach
Naturalny koenzym Q10 od bioalgi posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność), bo aż 500 procent wyższą w porównaniu do konwencjonalnych koenzymów Q10. Wszystko dzięki temu, że ... Zobacz więcej... |
Zostaw komentarz