Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to rozlany nieswoisty proces zapalny błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy. W niektórych przypadkach może powodować powstanie owrzodzeń. Szczyt zachorowań przypada na 20.-40. rok życia, bez względu na płeć.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego należy wraz z chorobą Leśniowskiego i Crohna do grupy nieswoistych zapaleń jelit o wciąż nieustalonej etiologii. Nie możemy więc jednoznacznie określić jej przyczyn. Wiadomo jednak, że w rozwoju omawianej choroby biorą udział następujące czynniki:

  • genetyczne – świadczy o nich rodzinne występowanie w 6-7% przypadków. Ustalono nawet kilka genów podatności na zachorowanie;
  • środowiskowe – obejmujące głównie mikroflorę bakteryjną jelit;
  • immunologiczne – w trakcie choroby miejsce ma wzmożona aktywacja limfocytów T o fenotypie CD4+.

Zmiany w przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego mogą być ograniczone do odbytnicy lub szerzą się proksymalnie w sposób ciągły, obejmując w ciężkich przypadkach część lub całą okrężnicę, a niekiedy nawet dalszy odcinek jelita krętego.

Zobacz również: Zespół nieszczelnego jelita.

Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego

Początkowymi, i jednocześnie najczęstszymi objawami są biegunka i domieszka krwi w kale. W aktywnym zapaleniu całej okrężnicy krwawienie jest dość silne, a liczba wypróżnień może sięgać nawet 20 na dobę. Często występuje osłabienie i zmniejszenie masy ciała. U chorych ze zmianami ograniczonymi do odbytnicy rytm wypróżnień może być prawidłowy, mogą pojawiać się zaparcia. Jedynym objawem schorzenia jest wówczas krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

W cięższych przypadkach choroby mogą występować:

  • cechy odwodnienia;
  • tachykardia;
  • obrzęki;
  • rozlana lub miejscowa bolesność uciskowa jamy brzusznej;
  • gorączka.

W cięższych rzutach choroby może ujawnić się ostre rozdęcie okrężnicy, które należy rozpoznać, gdy średnica okrężnicy w linii środkowej ciała wynosi powyżej 6 cm. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą przewlekłą. Przebiega zazwyczaj pod postacią ostrych rzutów, które mogą trwać od kilku tygodni nawet do kilku miesięcy, przy czym rzuty przedzielone są okresami pełnej remisji. Często trudno ustalić dokładną przyczyny nawrotów – mogą to być: stres psychiczny, zmiany w sposobie odżywiania, leki przeciwbólowe (zwłaszcza NLPZ), antybiotykoterapia.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – leczenie

Leczenie zależy od okresu choroby (rzutu i remisji) oraz od ciężkości napadów. Jeżeli zmiany są ograniczone do dalszego odcinka jelita grubego, mówimy o rzucie lekkim. Wówczas leczenie może być prowadzone w warunkach ambulatoryjnych. Tej grupie pacjentów nie zaleca się ograniczeń w normalnym trybie życia ani też szczególnej diety. Zasadniczymi lekami są sulfasalazyna i jej analogi podawane doustnie oraz glikokortykosteroidy stosowane miejscowo.

Rzut średnio ciężki występuje u chorych z zajęciem większego odcinka jelita grubego, zwykle całej lewej połowy okrężnicy. W rezultacie ta grupa chorych wymaga przeważnie leczenia szpitalnego. Konieczne jest bowiem zapewnienie dowozu odpowiedniej ilości kalorii i białka. Należy spróbować wyeliminować z diety mleko. Czasami konieczne może być przetoczenie krwi i uzupełnienie niedoborów elektrolitowych drogą dożylną. Podstawową grupą leków stosowaną w tej postaci choroby są glikokortykoidy.

Z kolei rzut ciężki występuje u 10-20% chorych, przy czym u niektórych pojawiają się owrzodzenia jamy ustnej, powikłania stawowe, skórne lub oczne. W efekcie ciężki rzut zawsze wymaga hospitalizacji pacjenta.

Zobacz również: Kiedy brać probiotyk?

Terapia podtrzymująca

Leczenie powinno odbywać się również między rzutami. Jest to wówczas tak zwane leczenie podtrzymujące, mające na celu zapobieganie nawrotom choroby. Obejmuje leczenie niefarmakologiczne:

  • unikanie sytuacji stresowych;
  • unikanie doustnego przyjmowania antybiotyków i leków przeciwbólowych;
  • eliminacja określonych produktów z diety.

Oraz leczenie farmakologiczne. U nielicznych chorych standardowe leczenie farmakologiczne niestety nie prowadzi do pełnej remisji klinicznej (utrzymują się: parcie na stolec, biegunka i okresowo krwawienie). Wówczas nie warto się poddawać, lecz należy spróbować leczenia immunosupresyjnego analogami puryny.

Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
  2. Krzesiek E., Iwańczak B., Blitek A., Jędrzejuk D., Ocena gęstości mineralnej kości i stężenia aktywnych metabolitów witaminy D3 w surowicy we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego i chorobie Leśniowskiego−Crohna u dzieci, Adv Clin Exp Med, 2/2005.