Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego, objawiającą się dolegliwościami bólowymi brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżniania. Dolegliwości te są uwarunkowane zmianami organicznymi i biochemicznymi. Objawy zespołu jelita drażliwego występują aż u do 20% populacji, przy czym znacznie częściej chorują mężczyźni niż kobiety.
Przyczyny
Przyczyna schorzenia nie została w pełni poznana. Na główne i najważniejsze czynniki patofizjologiczne składają się:
- zaburzenia czucia trzewnego i czynności (motorycznej oraz wydzielniczej) jelit;
- zaburzenia regulacji osi mózg-jelito (np. w efekcie wzmożonego reagowania na stres i zmienionej percepcji aferentnych bodźców trzewnych);
- przebycie biegunki infekcyjnej, zwłaszcza pochodzenia bakteryjnego.
Mimo licznych badań nie wyjaśniono do końca roli mózgu. Badania wskazują jednak na zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu. Dodatkowo u 70-90% chorych pojawiają się zaburzenia osobowości, niepokój lub objawy związane z depresją czy histerią. Z kolei poinfekcyjny zespół jelita drażliwego dotyczy około 10% chorych i ma przeważnie postać biegunkową.
Objawy
Zespół jelita drażliwego wykazuje przewlekły i nawracający przebieg. Biorąc pod uwagę rodzaj dominujących objawów można wyróżnić następujące postaci:
- biegunkową;
- z dominującym zaparciem;
- mieszaną.
Stale lub nawracająco pojawia się ból brzucha. Może występować w dowolnej okolicy, ale najczęściej dotyczy lewej, dolnej części podbrzusza. Może mieć charakter ostry, kurczowy i nękający, mimo tego prawie nigdy nie budzi chorych w nocy. Do innych typowych dla bólu brzucha cech zalicza się:
- nasilanie po posiłku;
- łagodzenie po wypróżnieniu.
Wyróżnia się 2 grupy chorych. W pierwszej znajdują się osoby z biegunkami, przy czym rzadko cechują się one zwiększoną objętością. Jednakże wypróżnienia mają większą częstotliwość i są poprzedzone dość gwałtownym parciem. Występują przeważnie po posiłkach lub przy stresie psychicznym. Natomiast u drugiej grupy chorych dominują zaparcia. Zmniejsza się częstotliwość wypróżnień, a stolec jest oddawany z wielkim wysiłkiem. U niektórych pacjentów występują naprzemiennie okresy biegunek i zaparć.
Do pozostałych objawów zalicza się:
- nudności i wymioty;
- nawracającą zgagę;
- wzdęcia brzucha;
- objawy ogólne, takie jak ból głowy czy przewlekłe uczucie zmęczenia;
- zaburzenia miesiączkowania i częstomocz u kobiet.
Badania przedmiotowe nie wykazują istotnych odchyleń od stanu prawidłowego. U niektórych chorych stwierdza się tkliwość w rzucie esicy.
Leczenie
Podstawą leczenia jest dobry kontakt lekarza z pacjentem, czego efektem będzie pełna współpraca. W momencie ustalenia rozpoznania należy wyjaśnić pacjentowi przyczynę objawów i zapewnić go, że nie jest poważnie chory, a zwłaszcza że nie ma raka. Nie powinno się jednak odnosić objawów jelitowych do zaburzeń w sferze psychicznej. Sytuacje rodzące stresy należy zidentyfikować i w miarę możności usunąć (wsparcie psychologiczne).
Aby móc podjąć odpowiednie leczenie należy wcześniej zróżnicować zespół jelita drażliwego z innymi chorobami, które mogą manifestować się podobnie. Są to między innymi nieswoiste zapalenia jelit, choroba trzewna, nowotwory jelita grubego, nadczynność tarczycy, cukrzyca czy niedobór laktazy.
Dieta
Odżywianie powinno być urozmaicone i bogate we włókna roślinne. Gdy dominuje zaparcie, wskazane jest spożywanie otrąb pszennych 1-2 łyżki stołowe (2-3 razy dziennie) rozpoczynając od mniejszych dawek. Nie oczekuje się poprawy wcześniej niż po upływie 2-3 tygodni. U niektórych chorych błonnik pokarmowy może nasilać dolegliwości.
Nie wskazane są potrawy i dania zawierające dużo węglowodanów, ponieważ nie rozkładają się w przewodzie pokarmowym. Kolejną grupą zakazanych produktów są potrawy wzdymające, np. na bazie fasoli, kapusty i brukselek. Zaleca się także unikanie picia kawy i alkoholu.
Wykazano, że w dużej mierze objawy choroby zmniejszają regularnie przyjmowane probiotyki.
Zobacz również: Probiotyki a zespół jelita drażliwego.
Farmakoterapia
Leki odgrywają jedynie rolę wspomagającą. Służą przede wszystkim do łagodzenia objawów nieustępujących pomimo udzielonego wsparcia psychologicznego i modyfikacji diety. Mogą to być np. leki zmniejszające objawy depresji.
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Żelowski A., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P., Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 9/2013.
- Andrych K., Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2018.
![]() |
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej... |
Zostaw komentarz