Zatrucie pokarmowe to choroba przewodu pokarmowego charakteryzująca się ostrym przebiegiem, spowodowana spożyciem pokarmu skażonego bakteriami lub ich toksynami. Może być również wywołana obecnością niektórych pasożytów lub substancji chemicznych w pożywieniu.

Zatrucie pokarmowe

Przyczyny zatrucia pokarmowego

Najczęściej występującą i odnotowywaną przyczyną zatrucia pokarmowego jest obecność w pokarmie bakterii lub ich toksyn. Wyróżnić tutaj można następujące drobnoustroje:

  • Staphylococcus aureus;
  • Clostridium perfringens;
  • Bacillus cereus;
  • Salmonella;
  • Campylobacter.

Sporadycznie występujące, lecz poważne zatrucie zwane botulizmem wywołuje toksyna ciepłochwiejna (powszechnie znana jako jad kiełbasiany) produkowana i uwalniana przez beztlenową laseczkę Clostridium botulinum. Choroba zazwyczaj wynika ze spożycia skażonego domowego wyrobu spożywczego.

Jak objawia się zatrucie pokarmowe?

Objawy zależą głównie od przyczyny zatrucia i pojawiają się nagle. Do najpopularniejszych zalicza się:

  • biegunkę i nudności;
  • wymioty;
  • kurczowy ból brzucha;
  • niekiedy gorączkę;
  • dreszcze;
  • osłabienie;
  • ogólnie złe samopoczucie.

Pacjent podczas wywiadu często informuje lekarza o spożytym skażonym posiłku, udziale w przyjęciu lub zachorowaniu innych osób, które jadły wcześniej te same potrawy. U chorego najczęściej można dodatkowo zdiagnozować rozlany ból brzucha i cechy typowe dla odwodnienia. Botulizm objawia się suchością w jamie ustnej, podwójnym widzeniem, trudnościami w połykaniu, zaparciami, osłabieniem mięśni (ostatni objaw może nastąpić nawet dobę po zatruciu). Nieprawidłowości w badaniach pomocniczych nie są typowe. Czasem stwierdza się leukocytozę i zaburzenia elektrolitowe. Choroba ma zwykle krótki przebieg i ustępuje samoistnie, a rokowanie w większości zatruć pokarmowych jest dobre.

Jak leczyć zatrucie pokarmowe?

W przypadku botulizmu konieczne jest jak najwcześniejsze zastosowanie swoistej antytoksyny końskiej (1 ampułka jednorazowo), a w razie potrzeby podjęcie mechanicznej wentylacji. Wówczas pacjenta należy monitorować w sposób ciągły. Zwykle jednak wystarczy przyjęcie antytoksyny. Jak wiadomo, lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Zapobieganie zatruciom pokarmowym polega na:

  • przestrzeganiu standardów sanitarno-higienicznych – dokładne mycie rąk mydłem i ciepłą wodą przed jedzeniem, przed wyjściem z ubikacji i przed przygotowywaniem posiłków;
  • odsunięciu osoby chorej od przygotowywania posiłków dla innych – zwłaszcza, jeśli widzimy u niej ropne wykwity skórne lub podejrzewamy obecność pasożytów jelitowych;
  • unikaniu spożywania niedogotowanego lub rozmrożonego mięsa, ryb i owoców morza;
  • przechowywaniu w czystości i odpowiednich warunkach sałatek, sosów, majonezu, przetworów z jaj i produktów mlecznych;
  • kupowaniu produktów spożywczych wyłącznie w czystych i sprawdzonych miejscach.

Przestrzeganie powyższych zasad praktycznie uniemożliwi wystąpienie zatrucia pokarmowego.

Domowe sposoby na zatrucie pokarmowe

Po zdiagnozowaniu u siebie zatrucia pokarmowego warto podjąć próbę zwymiotowania spożytego posiłku, o ile jest taka możliwość. Jeśli wystąpi biegunka nie należy jej powstrzymywać – w ten sposób organizm oczyszcza układ pokarmowy z toksyn i patogenów. Wskazaniem do przyjęcia preparatów zmniejszających biegunkę jest przedłużająca się dolegliwość, która grozi odwodnieniem organizmu i utratą ważnych składników odżywczych.

Warto walczyć z objawami zatrucia pokarmowego. W przypadku bólu brzucha i gazów dobrym rozwiązaniem może być spokojne popijanie naparu z mięty lub kopru włoskiego. Konieczne jest stosowanie lekkostrawnej diety, np. ugotowany ryż z gotowaną marchewką i kawałkami kurczaka (również ugotowanego, najlepiej bez żadnych przypraw, które mogłyby nasilać biegunkę i nudności). Aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu należy regularnie popijać wodę mineralną. Dobrym pomysłem jest również przyjęcie węgla aktywnego, który wiąże i wydala z organizmu toksyny.

Polecane produkty:
Koenzym Q10 w kapsułkach
Naturalny koenzym Q10 od bioalgi posiada bardzo wysoką biodostępność (wchłanialność), bo aż 500 procent wyższą w porównaniu do konwencjonalnych koenzymów Q10. Wszystko dzięki temu, że ... Zobacz więcej...

Bibliografia

  1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
  2. Pośniak M., Sokół-Leszczyńska B., Łuczak M., Profilaktyka zatruć pokarmowych o etiologii bakteryjnej, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 4/2006.