Paciorkowce to grupa bakterii Gram-dodatnich wykazująca znaczne zróżnicowanie. Dzielą się w zależności od rodzaju hemolizy, przy czym wyróżniamy ich kolejne podgrupy ze względu na obecność występującego na ich powierzchni grupowego wielocukru. Paciorkowce zwie się również streptokokami. Mogą wywoływać różne dolegliwości – od stosunkowo niegroźnych jak np. zapalenie mieszków włosowych, do zagrażających życiu jak sepsa czy rak jelita grubego.

Paciorkowce

Podział paciorkowców

Ze względu na rodzaj hemolizy wyróżniamy paciorkowce:

  • gamma – brak widocznej hemolizy;
  • beta – całkowita hemoliza;
  • alfa – częściowa hemoliza.

Z kolei ze względu na obecność grupowego wielocukru wyróżniamy paciorkowce:

  • A – najczęściej powodują infekcje błon śluzowych górnych dróg oddechowych i skóry, cechujące się łagodnym przebiegiem i możliwością szybkiego wyleczenia. Brak podjęcia leczenia może jednak prowadzić do poważnych, autoimmunologicznych powikłań;
  • B – przez wiele lat uważane głównie za patogen bydła. Dziś jednak wiadomo, że wywołują one głównie infekcje u noworodków oraz osób starszych. Warto wyróżnić infekcje tkanek miękkich, bakteriemię, zakażenia układu moczowego i zapalenia płuc.

Dodatkowo wyróżnia się paciorkowce C i G, nie mają jednak tak dużego znaczenia medycznego. Naukowcy wciąż są na etapie ich lepszego poznawania.

Paciorkowce – charakterystyka

Paciorkowce są bakteriami cechującymi się wysoką inwazyjnością. Oznacza to, że bardzo łatwo wnikają do ludzkiego organizmu, w głąb skóry i tkanki łącznej. Niektóre z nich posiadają nawet na swojej powierzchni otoczkę zawierającą właściwości antygenowe, przez co organizm nie jest w stanie odpowiednio wcześnie ich wykryć. To bakterie niebezpieczne zarówno dla człowieka, jak i dla zwierząt. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową. Wystarczy, że osoba chora kichnie, zacznie kaszleć lub będzie rozmawiać z kimś znajdującym się bardzo blisko. Niebezpieczne jest również korzystanie ze wspólnych sztućców, picie z jednej butelki czy wycieranie się tym samym ręcznikiem, co osoba chora.

Choroby wywoływane przez paciorkowce

Istnieje sporo rodzajów paciorkowców w zależności od chorób, które wywołują. Największe znaczenie w medycynie mają paciorkowce:

  • ropotwórcze – wywołują m.in. różę, szkarlatynę, pęcherzycę, liszajec, paciorkowcowe zapalenie gardła, anginy ropne, zapalenie wsierdzia, zapalenie ucha środkowego, kłębuszkowe zapalenie nerek, posocznicę czy chorobę reumatyczną;
  • zieleniejące – wywołują m.in. ropnie zęba czy przewlekłe zapalenie wsierdzia. Są stałym składnikiem flory bakteryjnej jamy ustnej;
  • kałowe – bytują w dolnym odcinku przewodu pokarmowego człowieka, wywołują m.in. zapalenie dróg moczowych, zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie opon mózgowych czy nowotwory jelita grubego;
  • bezmleczności – nie wywołują żadnych chorób, jednak w przypadku kobiet w ciąży mogą być zagrożeniem dla płodu, prowadzą do różnego rodzaju wad wrodzonych czy uszkodzenia błon płodowych i przedwczesnego porodu;
  • pneumokoki – u osób dorosłych zazwyczaj nie wywołują żadnych objawów, jednak u dzieci, seniorów i osób z osłabioną odpornością mogą być bardzo groźne. Prowadzą wówczas m.in. do sepsy, zakażeń krwi czy ostrego zapalenia płuc.

W zależności od rodzaju paciorkowca stosuje się odpowiednie leczenie, zwykle antybiotykoterapię.

Leczenie zakażenia paciorkowcami

Większość zakażeń paciorkowcami jesteśmy w stanie wyleczyć odpowiednio dobranymi antybiotykami. Należy pamiętać, aby jednocześnie przyjmować probiotyki, które chronią naturalną i pozytywną mikroflorę organizmu. Zwykle stosuje się antybiotyki beta-laktamowe, takie jak penicylina, amoksycylina lub cefalosporyny. Pacjent na ogół nie potrzebuje stałego nadzoru medycznego, czyli pobytu w szpitalu. Jest to konieczne jedynie w przypadku ciężkich chorób, takich jak sepsa czy ostre zapalenie płuc u dzieci.

Lecząc się w warunkach domowych warto sięgać po naturalne metody uzupełniające kurację. Mowa głównie o naturalnych antybiotykach występujących w cebuli, czosnku, imbirze, chrzanie czy miodzie. Dieta powinna być urozmaicona, przy czym należy pilnować, aby osoba chora piła odpowiednio dużą ilość wody. Wskazany jest odpoczynek, w tym spokojny sen.

Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Obszańska K., Kern-Zdanowicz I., Sitkiewicz I., Mechanizmy wirulencji paciorkowców beta-hemolizujących, Postępy Mikrobiologii, 2/2014.
  2. Cnota W., Mucha D., Mucha J., Zakażenia perinatalne paciorkowcami grupy B a powikłania u noworodków. Doświadczenia własne, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 3/2017.
  3. Eckard S., Infekcje bakteryjne, Wydawnictwo Medpharm, Wrocław 2012.