Jak obniżyć poziom żelaza?

Jak obniżyć poziom żelaza w sposób bezpieczny? O ile niedobór żelaza nie powoduje wysoce niebezpiecznych objawów, o tyle jego nadmiar stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia. Może wystąpić wskutek wielu przyczyn, często towarzyszy hemochromatozie.

Czym jest hemochromatoza?

Nadmiar żelaza w organizmie może predysponować do rozwoju hemochromatozy, której istotą jest właśnie nadmiar tego pierwiastka. Jest bezpośrednią przyczyną zagrożenia życia, ponieważ może doprowadzić do marskości wątroby, nowotworów, niewydolności krążenia i wielu innych poważnych dolegliwości.

Wyróżniamy hemochromatozę pierwotną, czyli będącą następstwem defektów genetycznych warunkujących nadmierne wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego, a także hemochromatozę wtórną, do możliwych przyczyn której zaliczamy m.in.:

nadmierną podaż żelaza z dietą, nieodpowiedzialną suplementację;
zmniejszenie zużycia żelaza wskutek zaburzeń układu krwionośnego;
zwiększoną ilość erytrocytów wskutek transfuzji.

Do momentu, w którym organizm może gromadzić zapasy żelaza, objawy nie występują, choroba jest więc trudna do wykrycia. Jeśli już jednak wystąpią, typowe są: bóle stawów, ogólne osłabienie organizmu, zaburzenia jelitowe, powiększenie wątroby czy obniżenie libido.

Aby uregulować poziom żelaza w organizmie przede wszystkim należy przyjrzeć się swojej diecie. Warto do niej dołączyć produkty obniżające wchłanianie żelaza:

nabiał;
kawa lub herbata;
antyoksydanty, np. z owoców i warzyw;
produkty zawierające błonnik pokarmowy (ryż, białe makarony i pieczywo, kasza, ziemniaki).

Z dużym naciskiem na nabiał, który silnie hamuje wchłanianie żelaza. Do polecanych rodzajów nabiału zaliczamy chude sery twarogowe i naturalne jogurty czy kefiry. Warto również zwrócić uwagę na produkty, których lepiej unikać lub które bezpieczniej jest całkowicie wyeliminować ze swojego menu. Mowa o wszelkich produktach bogatych w żelazo, szczególnie to łatwo przyswajalne:

czerwone mięso (wołowina i wieprzowina);
żółtka jaj;
natka pietruszki;
fasole, grochy.

Witamina C wzmaga wchłanianie żelaza, dlatego warto jej unikać. Nie należy suplementować dawek wyższych niż 200 mg, ani spożywać produktów będących jej bogatym źródłem – acerola, owoce dzikiej róży, jagody goji itd. Chyba, że spożywamy produkty bogate w witaminę C nie spożywając jednocześnie źródeł żelaza.

Pozostałe metody

Do pozostałych metod obniżających poziom żelaza w ustroju zaliczamy flebotomię i farmakoterapię. Flebotomia to inaczej upusty krwi – metoda naturalna, nie wymagająca farmakoterapii. Zabieg zleca lekarz, przy czym ilość zabiegów zależy od wielu indywidualnych czynników. Na początku można je wykonywać nawet raz w tygodniu, aby obniżyć niebezpieczny poziom ferrytyny i ustabilizować go na poziomie prawidłowym. Następnie czynność powtarza się w odstępach kilkumiesięcznych, jeśli istnieją ku temu wskazania. Upusty krwi nie różnią się swoim przebiegiem od tradycyjnego oddawania krwi.

Leczenie farmakologiczne stosowane jest wówczas, gdy pacjent ze względów zdrowotnych nie może mieć wykonanej flebotomii. Zawsze wcześniej warto spróbować leczenia niefarmakologicznego, czyli modyfikację diety. Ciekawostką jest, że żeliwne naczynia do gotowania mogą wpływać na zwiększenie poziomu żelaza w organizmie. Podczas gotowania związki żelaza w nich zawarte przenikają do żywności, a wraz z nią – do organizmu. Konieczne jest więc unikanie żeliwnych naczyń.

Polecane produkty:

Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej...

Bibliografia

Korzeniowska K., Cieślewicz A., Jabłecka A., Zaburzenia gospodarki żelaza. Część 1. Hemochromatoza, Farmacja Współczesna,5/2012.
Raszeja-Wyszomirska J., Milkiewicz P., Hemochromatoza wtórna, Medycyna po Dyplomie, 2/2014.
Traczyk W., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.