Laktoza

Laktoza to główny węglowodan występujący w mleku ssaków, dlatego powszechnie zwie się ją cukrem mlecznym. Składa się z glukozy i galaktozy.

Charakterystyka laktozy

Laktoza to disacharyd, w cząsteczce którego występuje wiązanie beta-glikozydowe, łączące reszty beta-D-galaktopiranozy (galaktozy) oraz D-glukopiranozy (glukozy). Ma postać kryształów o słodkim smaku, rozpuszczalnych w wodzie. Roztwory laktozy wykazują właściwości redukujące. Laktoza występuje w 2 odmianach: alfa i beta, które ulegają mutarotacji. W wyniku hydrolizy kwasowej omawiany związek przekształca się w glukozę i galaktozę. Laktozę otrzymuje się z serwatki podczas produkcji serów. Ze względu na to, że jest mało higroskopijna, stosuje się ją w przemyśle farmaceutycznym jako wypełniacz do tabletek oraz jako środek odżywczy.

Laktoza w organizmie człowieka

Laktoza w przewodzie pokarmowym podlega hydrolizie do cukrów prostych, do czego niezbędna jest obecność enzymu laktazy. Laktaza znajduje się na powierzchni błony śluzowej jelita cienkiego. W efekcie w tym odcinku układu pokarmowego powstają cukry proste, czyli glukoza i galaktoza, które ulegają wchłanianiu jelitowemu. Najwięcej laktazy znajduje się w glikokaliksie rąbka szczoteczkowego nabłonka jelita cienkiego.

Korzystne właściwości

Laktoza zwiększa absorpcję wapnia, cynku i magnezu, a także wspiera wzrost naturalnie występujących w drogach pokarmowych bakterii. Dostarcza galaktozę, która jest niezbędnym elementem do tworzenia związków warunkujących utrzymanie struktury błony komórkowej komórek rozwijającego się organizmu. Ponadto stanowi źródło energii na nowo narodzonych dzieci.

Nietolerancja laktozy

W niektórych przypadkach, gdy laktaza nie występuje, proces rozkładu laktozy na cukry proste nie zachodzi. Wówczas laktoza wchłaniana jest do krwi, co uznaje się za zjawisko toksyczne, ponieważ powoduje objawy nietolerancji. W medycynie wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje nietolerancji laktozy:

• pierwotną wrodzoną – występuje u niemowląt i małych dzieci, wiąże się z wrodzonymi patologiami;
• pierwotną późną – wiąże się z wrodzonymi patologiami uniemożliwiającymi rozkład laktozy, przy czym stan ten podtrzymywany jest w dorosłym życiu brakiem produktów mlecznych w diecie;
• wtórną – stanowi schorzenie przejściowe. Może wynikać np. ze stanów zapalnych jelit czy długotrwałej bezmlecznej diety.

Najczęściej odnotowuje się nietolerancję wtórną, która mija wraz z regeneracją uprzednio zniszczonych kosmków jelitowych jelita cienkiego. Uszkodzenie tego nabłonka może wyniknąć np. z zapalenia błony śluzowej jelita cienkiego (zakażenie rotawirusem, robaczycą itp.), lub nieswoistego zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna).

W przypadku osób nadwrażliwych na laktozę zaleca się spożycie produktów niezawierających tego cukru. Współcześnie na rynku można znaleźć bogaty wybór nabiału bez laktozy. Takie osoby nie powinny całkowicie rezygnować ze spożycia nabiału, ponieważ produkty te dostarczają dużej ilości łatwo przyswajalnych białek i wapnia. Szacuje się, że problem nietolerancji laktozy może dotyczyć w Polsce nawet do 37% społeczeństwa.

Laktoza w przemyśle farmaceutycznym

Omawiany związek bardzo często wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym. Szacuje się, że do 20% leków na receptę zawiera ten cukier w swoim składzie. Swoją popularność w tej dziedzinie zawdzięcza temu, że jest substancją łatwo rozpuszczalną w wodzie, obojętną, tanią i nietoksyczną. Ponadto jest chemicznie trwała i przyjemna w smaku.

Jej zastosowanie obejmuje przede wszystkim kapsułki i tabletki, w których pełni funkcję wypełniającą lub rozcieńczającą. Dodatkowo znalazła zastosowanie w produktach liofilizowanych, jako nośnik leku w inhalatorach suchego proszku. W połączeniu z sacharozą stosuje się ją w cukrowych roztworach powlekających.

Bibliografia

1. Zdrojewicz Z., Zyskowska K., Wasiuk S., Laktoza zawarta w lekach a nietolerancja laktozy – fakty i mity, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 14/2018.
2. Sawala W., Nietolerancja laktozy a stosowanie leków z laktozą, Poznań 2018.
3. Zatwarnicki P., Nietolerancja laktozy – przyczyny, objawy, diagnostyka, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4/2014.

Naturalne probiotyki bioalgi Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej...