Bakterie probiotyczne należą do mikroorganizmów korzystnie wpływających na zdrowie człowieka. Aby mogły zostać uznane za probiotyki muszą spełnić szereg warunków. Po spożyciu wspierają mikroflorę jelit pełniąc w organizmie człowieka wiele ważnych funkcji.

Bakterie probiotyczne

Mikroflora jelit

Drogi pokarmowe zdrowego człowieka kolonizuje ogromna ilość różnego rodzaju bakterii. Wyróżnia się około 400 gatunków, które z kolei określono jako flora jelitowa. Jakość tej flory zależy od równowagi między bytującymi w układzie trawiennym gatunkami. Ta równowaga może zostać zaburzona między innymi przez:

Znaczną większość mikroflory jelitowej stanowią bakterie fermentacji mlekowej. Ich obecność chroni organizm człowieka przed bakteriami chorobotwórczymi i grzybami. Bakterie te są bardzo pożyteczne, ponieważ wspomagają trawienie i przyswajanie przez organizm wielu korzystnych składników.

Z kolei bakterie bytujące w jelicie grubym ułatwiają wchłanianie niektórych pierwiastków, między innymi: żelaza, fosforu i wapnia. Dodatkowo wytwarzają niektóre witaminy (witamina K i witaminy z grupy B), a także biorą udział w metabolizmie kwasów żółciowych. Ponadto ograniczają wchłanianie szkodliwego cholesterolu z jelit, zapobiegając tym samym np. miażdżycy.

Zaburzony ekosystem mikroflory jelit może doprowadzić do różnych objawów, takich jak wzdęcia, biegunka, stany zapalne jelit oraz do zwiększenia czynników karcynogennych w treści jelita.

Spożywanie fermentowanych napojów mlecznych z udziałem żywych bakterii probiotycznych lub suplementacja probiotyków umożliwia przywrócenie naturalnego układu mikroflory jelitowej.

Bakterie probiotyczne

Właściwości probiotyczne wykazuje kilkanaście szczepów bakterii kwasu mlekowego, należących do rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces boulardii, które spełniają wszystkie kryteria właściwe probiotykom. Specyficzną cechą bakterii probiotycznych jest dostanie się ich do jelita grubego w stanie żywym, osiedlenie się w nim i namnażanie, a przez to działanie pozytywnie na przewód pokarmowy i stan zdrowia całego organizmu.

Aby mikroorganizmy mogły zostać uznane jako probiotyczne muszą spełnić szereg wymagań. Przede wszystkim powinny one:

  • pochodzić z przewodu pokarmowego zdrowego człowieka;
  • wykazywać zdolność do życia w jelitach i adhezji do komórek nabłonka jelitowego oraz kolonizacji przewodu pokarmowego, a w konsekwencji zmniejszenia szansy adhezji bakterii chorobotwórczych;
  • nie posiadać zdolności przenoszenia genów oporności antybiotykowej;
  • wykazywać odporność na niskie pH, soki żołądkowe i enzymy trawienne;
  • nie posiadać cech patogennych;
  • działać antagonistycznie w stosunku do mikroorganizmów chorobotwórczych, jak np. Salmonella czy Helicobacterpylori;
  • wspomagać wchłanianie składników pokarmowych w jelicie oraz wytwarzanie witamin i enzymów;
  • zachowywać przeżywalność w procesie zamrażania i suszenia w podwyższonych temperaturach;
  • wykazywać pożądaną aktywność fermentacyjną i enzymatyczną;
  • posiadać dobre właściwości sensoryczne.

Nowe produkty zawierające probiotyczne szczepy bakterii Lactobacillus i Bifidobacterium zawierają w nazwie tradycyjnej przedrostej “bio” lub “sano”, a niektóre z nich mają nazwę pochodzenia mikrobiologicznego, np. mleko bifidusowe. Zgodnie z międzynarodowymi i krajowymi ustaleniami, liczba bakterii probiotycznych w zmodyfikowanych napojach nie powinna być mniejsza niż 1 mln w 1 cm3.

Właściwości bakterii probiotycznych

Bakterie probiotyczne w wyniku kolonizacji kosmków jelitowych uniemożliwiają osiedlenie się w jelicie bakterii chorobotwórczych. W efekcie wytwarzania kwasów organicznych, głównie kwasu mlekowego, obniżają pH treści przewodu pokarmowego, hamując tym samym rozwój organizmów patogennych.

Probiotyki zwiększają ochronę przeciwko chorobom autoimmunologicznym, takim jak np. cukrzyca. Bakterie probiotyczne lub ich antygeny, przemieszczając się z jelit do krezkowych węzłów limfatycznych stymulują ilość limfocytów – komórek aktywujących układ immunologiczny. Probiotyki zmniejszają przykre objawy wielu chorób układu pokarmowego, np. zespołu jelita drażliwego. Ponadto wspomagają trawienie, zmniejszają biegunki, zaparcia, wzdęcia i inne niepożądane zjawiska.

Zobacz również: Probiotyki a zespół jelita drażliwego.

Bibliografia

  1. Ciborowska H., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
  2. Kubiszewska I., Januszewska M., Rybka J., Gackowska L., Bakterie kwasu mlekowego i zdrowie: czy probiotyki są bezpieczne dla człowieka?, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 68/2014.
  3. Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.
  4. Czerwionka-Szaflarska M., Romańczuk B., Probiotyki w profilaktyce i leczeniu wybranych schorzeń przewodu pokarmowego u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2010.
Polecane produkty:
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej...