Zaparcia nawykowe to inaczej czynnościowe zaparcia nie spowodowane żadnymi zmianami chorobowym. Stanowią długotrwałe zatrzymanie stolca wskutek słabych ruchów perystaltycznych jelita cienkiego i częściej jelita grubego. Przyczyną może być także nadmierny skurcz warstwy mięśniowej jelit. Zwykle są problemem dotyczącym dzieci, choć mogą pojawiać się również u osób dorosłych, np. w przebiegu zespołu jelita drażliwego. Diagnostyką i leczeniem zaparć zajmuje się gastroenterolog.
Zaparcia nawykowe – przyczyny
Zaparcia nawykowe wynikają z jednego z dwóch następujących czynników:
- osłabiona czynność mięśniówki jelit w mechanizmie zwolnienia ruchów perystaltycznych;
- nasilenie intensywności i czasu skurczów mięśniówki w mechanizmie wzmożonej spastyczności jelit.
Czynniki te mogą występować jednocześnie, jednak do zdiagnozowania zaparć nawykowych wystarczy zadeklarowanie już jednego. Do czynników ryzyka powstawania zaparć nawykowych zaliczamy między innymi:
- duża wiotkość powłok brzusznych;
- siedzący tryb pracy i życia;
- niski poziom aktywności fizycznej na co dzień;
- przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza przeciwdepresyjnych i przeciwbólowych;
- spożywanie produktów niezawierających błonnika;
- apatię;
- neurastenię;
- ciąże;
- wzmożone napięcie nerwowe autonomicznego układu nerwowego, np. wskutek nadmiaru stresu w życiu.
Zaparcia czynnościowe spotykane są najczęściej u dzieci – szacuje się, że nawet 1/4 2-latków cierpi na tę dolegliwość. Wówczas czynnikami sprzyjającymi powstawaniu zaparć nawykowych są:
- zbyt wczesne odpieluchowanie;
- karanie za wypróżnienie się w nieodpowiednim momencie;
- napięcie i stres;
- duże zmiany wymagające adaptacji, np. narodziny rodzeństwa czy przeprowadzka;
- rozpoczęcie uczęszczania do żłobka lub przedszkola;
- ocenianie i krytyka dziecka;
- nieustanna obecność rodzica przy wypróżnieniach dziecka;
- błędny sposób wprowadzania zmian żywieniowych.
Podsumowując, bezpośrednich przyczyn zaparć nawykowych należy doszukiwać się w podłożu psychicznym i emocjonalnym.
Zaparcia nawykowe – objawy
Zaparcia nawykowe praktycznie niczym nie różnią się od zwykłych zaparć spowodowanych nieodpowiednią dietą czy problemami zdrowotnymi. Problem odnosi się więc do niemożności wypróżnienia, pomimo chęci. Oddanie stolca staje się utrudnione, a niekiedy nawet bolesne. Często towarzyszą temu dodatkowe objawy:
- tępe bóle głowy;
- uczucie rozlanego ucisku i pełności w brzuchu;
- nudności;
- ospałość i ociężałość.
Oddawane stolce są najczęściej suche, zbite, w formie kału bobkowego. Są wyjątkowo cuchnące i mogą zawierać domieszkę śluzu. Wraz z upływem czasu zaparcia prowadzą do pojawienia się hemoroidów i żylaków odbytu, zaś w przypadku kobiet także do obniżenia narządów miednicy mniejszej.
Zaparcia nawykowe – leczenie
Jako że zaparcia nawykowe wiążą się ze stresem i licznymi cechami charakteru, podstawą jest zrozumienie problemu. Rekomenduje się pomoc psychologa lub psychoterapeuty, ponieważ wiele osób nie jest w stanie samodzielnie poradzić sobie ze stresem. W warunkach domowych warto próbować metod zmniejszających poziom stresu i uspokajających, takich jak joga, medytacja, spokojne hobby czy spędzanie czasu z bliskimi. Kolejnym ważnym elementem leczenia jest modyfikacja diety. Należy wprowadzić do jadłospisu wszelkie źródła błonnika pokarmowego i probiotyków. Przy zaparciach nawykowych dobrze sprawdzą się także suszone śliwki, napary z mniszka lekarskiego i kopru czy picie przynajmniej 1,5 l wody dziennie. Warto też wzbogacić swoje codzienne menu w produkty lub naturalne suplementy diety, które zapobiegają problemom ze strony układu pokarmowego. Dobrym rozwiązaniem dla osób cierpiących na zaparcia nawykowe, są algi Spirulina oraz Chlorella. Mają one właściwości odżywcze i oczyszczające.
Przyspieszenie ruchów perystaltycznych jelit uzyskamy poprzez regularną aktywność fizyczną. Nawet zwykłe spacery – ale regularne, codziennie i trwające przynajmniej 20 minut – przyczynią się do poprawy pracy jelit. Jednocześnie warto wyrobić sobie nawyk spożywania posiłków o stałych porach dnia. Przy poważniejszych problemach z wypróżnianiem można wspomagać się przepisanymi przez lekarza środkami farmaceutycznymi, jednak w większości przypadków oczekiwane rezultaty osiąga się domowymi sposobami.
Polecane produkty:
|
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jabłońska B., Żaworonkow D., Lesiecka M., Agafonnikov V., Pinkolosky P., Lampe P., Zaparcia – etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie, Postępy Nauk Medycznych, 1/2011.
- Daniluk J., Przewlekłe zaparcia – niedoceniany problem kliniczny, Varia Medica, 4/2018.
- Sitek D., Psychoterapia 8-letniego chłopca z ciężkimi, nawykowymi zaparciami, Psychoterapia, 2/2008.
Zostaw komentarz