Dieta w chorobach zapalnych jelit odgrywa znaczącą, wręcz główną rolę zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu. Powinna stanowić stały element terapii, bez względu na rodzaj czy zaawansowanie choroby. Przy odpowiednim stylu życia jesteśmy bowiem w stanie wyciszyć wiele objawów lub złagodzić ich przebieg. Wielu pacjentów przy odpowiedniej diecie jest w stanie normalnie funkcjonować, nie zmagając się z poważnymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi.

Dieta w chorobach zapalnych jelit

Dieta w chorobach zapalnych jelit

U pacjentów z chorobami zapalnymi jelit bardzo często diagnozuje się niedożywienie bądź niedobory poszczególnych składników odżywczych. Wpływa na to kilka czynników, zwłaszcza brak apetytu oraz upośledzone wchłanianie jelitowe, ale także przewlekłe biegunki uniemożliwiające fizjologiczne przyswojenie witamin czy minerałów. Przy wszelkich chorobach przewlekłych organizm wykazuje dodatkowo zwiększone zapotrzebowanie na niektóre składniki.

Dieta pacjentów z chorobami zapalnymi jelit powinna być dostosowana do okresu choroby. Podaż białek i pokrycie energetyczne zmieniają się w zależności od stopnia niedożywienia chorego – im większe niedożywienie, tym większa podaż tych składników odżywczych.

Co jeść?

Zaleca się spożywanie częstych, ale mniejszych objętościowo posiłków, najlepiej o stałych porach. Powinny one być bogate w pełnowartościowe białko zwierzęce, a ubogie w tłuszcze zawierające długołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Nie należy jednak unikać tłuszczów z grupy NNKT. Szczególnie w okresie zaostrzenia dieta powinna być całkowicie lekkostrawna, uboga w ciemne pieczywo czy grube kasze (źródło błonnika). W okresie remisji może być jak najbardziej zbliżona do zwykłej diety, lecz z unikaniem produktów z tzw. czerwonej listy. Pacjenci z chorobami zapalnymi jelit powinni dostarczać do organizmu:

  • pełnowartościowe białka – np. chude ryby i drób, jajka, Spirulina, niektóre owoce morza (zwłaszcza krewetki);
  • zdrowe tłuszcze roślinne – np. oleje roślinne jako dressing do sałatek, orzechy (w umiarkowanych ilościach);
  • błonnik pokarmowy – przy chorobach przebiegających z zaparciami, np. ciemne pieczywo i makarony, owoce i warzywa nieobrane ze skórek;
  • antyoksydanty – np. Chlorella, Spirulina, acerola, owoce i warzywa niepoddane obróbce termicznej;
  • węglowodany złożone – np. ciemne pieczywo i makarony, kasze.

Należy dostarczać do organizmu witaminy i minerały. W szczególności witaminę B12, kwas foliowy, witaminę C, witaminę D i witaminę K, które korzystnie wpływają na perystaltykę jelit i funkcjonowanie całego układu pokarmowego. Wśród zalecanych minerałów znajdują się przede wszystkim cynk, żelazo, wapń i selen.

Przykładowy dzienny jadłospis przy remisji

Poniżej przedstawiamy przykładowy dzienny jadłospis przy chorobie zapalnej jelit:

  • śniadanie – krótko parzona herbata bez cukru, ciemne pieczywo z chudą wędliną, serem białym, ogórkiem i sałatą, gotowane jajko, banan;
  • II śniadanie – woda z 3-4 ziarnami soli kłodawskiej celem uzupełnienia elektrolitów, sałatka z kurczakiem, ciemnym makaronem, pomidorkami koktajlowymi, papryką, ziarnami słonecznika i dressingiem z oleju z czarnuszki, kefir;
  • obiad – chuda ryba pieczona, kasza gryczana, mizeria na naturalnym jogurcie, krótko parzona herbata bez cukru lub woda mineralna, ulubione owoce na deser;
  • podwieczorek – leczo z cukinii z dodatkiem kurczaka, woda;
  • kolacja – jajka na miękko, ciemne pieczywo.

Codzienną dietę warto uzupełnić suplementacją Spiruliny, Chlorelli, naturalnych probiotyków oraz aceroli (dobrego źródła witaminy C).

Czego unikać?

Przede wszystkim należy unikać substancji zwiększających kurczliwość jelit (np. kawa) i produktów spożywczych zawierających cukry. Cukry wskutek fermentacji mogą prowadzić do rozdęcia jelit (np. soki owocowe). Przy ewentualnym uszkodzeniu śluzówki jelit może dojść do nietolerancji laktozy, dlatego rekomenduje się unikanie produktów mlecznych, chyba że pacjent po ich spożyciu nie wykazuje żadnych dolegliwości. Należy jednak pamiętać, że laktoza pod wpływem bakterii jelitowych przekształca się w kwas mlekowy pobudzający perystaltykę jelit. Na tzw. czerwonej liście (produkty zabronione przy chorobach zapalnych jelit) znajdują się:

  • fast-foody;
  • żywność przetworzona;
  • żywność z dodatkiem sztucznych barwników, konserwantów, polepszaczy smaku;
  • tłuste wędliny i czerwone mięso;
  • potrawy smażone, zwłaszcza na głębokim tłuszczu;
  • sery pleśniowe i topione;
  • warzywa pikantne oraz wzdymające, np. chili czy wszelkie grochy;
  • niektóre owoce, np. śliwki;
  • słodycze;
  • alkohole.

Przestrzeganie zaleceń sprawia, że choroba przebiega znacznie łagodniej.

Polecane produkty:
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej...

Bibliografia

  1. Kamińska B., Landowski P., Rola wybranych czynników środowiskowych w etiopatogenezie nieswoistych zapaleń jelit, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2009.
  2. Baczewska-Mazurkiewicz D., Rydzewska G., Problemy żywieniowe pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit, Przegląd Gastroenterologiczny, 6/2011.
  3. Wieczorek-Chełmińska Z., Żywienie w chorobach przewodu pokarmowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.