Choroba uchyłkowa jelit to przewlekłe schorzenie manifestujące się tworzeniem w ścianach jelita cienkiego lub jelita grubego małych kieszonek. Uwypuklenia te kierują się na zewnątrz światła jelit. Ich główną przyczyną jest wieloletnie, nieprawidłowe odżywianie, zwłaszcza pozostawanie na diecie ubogoresztkowej. Bardzo często przebiega bezobjawowo.

Choroba uchyłkowa jelit

Co to jest uchyłek?

Uchyłek to na ogół niewielkie, workowate uwypuklenie ściany jelita na zewnątrz narządu. Fizjologicznie występują w życiu płodowym, jednak później stanowią zmianę patologiczną, wrodzoną bądź nabytą. Uchyłki mogą tworzyć się w różnych miejscach, jednak najczęściej dotyczą jelita grubego. Ze względu na budowę wyróżniamy:

  • uchyłki prawdziwe, składające się ze wszystkich warstw ściany narządu;
  • uchyłki rzekome, będące przepuklinami błony śluzowej pokrytymi błoną surowiczą.

Choroba uchyłkowa jelit – przyczyny

Wciąż nie do końca wiadomo, dlaczego uchyłki tworzą się u niektórych, a u innych (żyjących w taki sam sposób) nie. Udowodniono, że ryzyko ich rozwoju wzrasta wraz z wiekiem – powyżej 70. roku życia zmaga się z nią aż ponad 50% osób. Prawdopodobnie dlatego, że w podeszłym wieku ściany jelit są fizjologicznie cieńsze i słabsze, przy czym jednocześnie były przez dłuższy czas narażone na kontakt z czynnikami patogennymi. Do czynników ryzyka choroby uchyłkowej jelit zaliczamy:

Pod uwagę bierze się również zaburzenia strukturalne i funkcjonalne jelit, które mogą być spowodowane między innymi:

  • nieprawidłowościami w unerwieniu;
  • rozplemem tkanki łącznej;
  • nieprawidłowym ułożeniem włókien mięśni gładkich ściany jelit.

Zobacz również: Choroby jelita grubego.

Do powstawania uchyłków dochodzi wskutek wypchnięcia błony śluzowej przez otwory, przez które naturalnie przechodzą naczynia odżywcze. Jednocześnie dochodzi do przebudowy kolagenu i elastyny – włókna kolagenowe stają się mniejsze i gęściej rozlokowane, przez co tracą swoją rozciągliwość, z kolei włókna elastynowe stają się liczniejsze, odcinkowo pogrubiając ścianę jelita. Większa sztywność predysponuje do powstawania uchyłków.

Choroba uchyłkowa jelit – objawy

W większości przypadków uchyłkowatość jelit ma przebieg bezobjawowy, diagnozuje się ją jedynie na podstawie badań obrazowych czy kolonoskopii. Jedynie około 20% pacjentów wykazuje objawy brzuszne, zazwyczaj:

  • nawracające bóle brzucha o łagodnym przebiegu;
  • wzdęcia;
  • zmiany rytmu wypróżniania;
  • zmiany konsystencji stolca.

Nie towarzyszą temu odchylenia w badaniach dodatkowych. U niektórych pacjentów tworzą się stany zapalne w obrębie jelit, czego przyczyną jest zmiana składu i jakości mikroflory jelitowej. Wówczas w badaniach obrazowych obserwuje się rumień, granulowanie i powierzchowne nadżerki w segmencie zaatakowanego jelita, co bardzo często wskazuje na zapalenie okrężnicy. Rokowanie w objawowej niepowikłanej chorobie uchyłkowej jest pomyślne, przy czym powikłania stwierdza się jedynie u niewielkiego odsetka chorych.

Choroba uchyłkowa jelit – leczenie

Postać bezobjawowa choroby nie wymaga leczenia. Jeśli zostanie zdiagnozowana, lekarz zaleci modyfikację stylu życia celem profilaktyki wystąpienia powikłań czy dalszego powstawania uchyłków. Należy przy tym unikać stresu, alkoholu i papierosów, a także pozostać regularnie aktywnym fizycznie. Dieta powinna opierać się na produktach spożywczych zawierających błonnik pokarmowy. Konieczna jest redukcja masy ciała.

Natomiast w leczeniu objawowej choroby uchyłkowej jelit współcześnie stosuje się antybiotyk o szerokim spektrum działania na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, czyi rifaksyminę. Często jednak lekarze zalecają wyłącznie wprowadzenie do diety błonnika i probiotyków, bez dodatkowej farmakoterapii. Dokładne postępowanie zależy od czynników indywidualnych związanych ze stanem zdrowia pacjenta i występującymi objawami. Diagnostyką i leczeniem uchyłkowatości jelit zajmuje się lekarz gastroenterolog.

Polecane produkty:
Naturalne probiotyki bioalgi
Probiotyki od bioalgi zawierają naturalne, wyselekcjonowane (150 milionów) żwywe szczepy bakterii. Uzupełniają niedobory w składniki probiotyczne takie jak m.in. Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, Bifidobacterium Zobacz więcej...

Bibliografia

  1. Tarnowski W., Jaworski P., Powikłania choroby uchyłkowej okrężnicy, Postępy Nauk Medycznych, 1/2014.
  2. Pietrzak A., Bartnik W., Szczepkowski M., Krokowicz P., Dziki A., Reguła J., Wallner G., Polski konsensus interdyscyplinarny dotyczący diagnostyki i leczenia choroby uchyłkowej okrężnicy, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2015.
  3. Idec M., Szymczak P., Dąbrowska J., Uchyłkowatoś jelita cienkiego u pacjenta z uwięźniętą przepukliną Richtera, Państwo i Społeczeństwo, 1/2021.